در جریان مبارزه‌ی طبقاتی و تکامل مارکسیسم در روسیه، تروتسکی نخستین فرد (و به‌عبارتی تنها کسی) بود که از آغازین خیزش پرولتاریا در این سرزمین به‌اهمیت و نقش سوویت‌ها یا شوراهای کارگری پی‌برد، روی آن‌ها تأکید ورزید و به‌یاری آن‌ها نیز شتافت. بدین‌معنی‌که دیگر اشکال سازمان‌یا‌بیِ ناشی از وقوع دموكراسی انقلابی، جایی را كه شورا در اندیشه و عمل تروتسكی داشت، اشغال نكردند. او توانایی و ظرفیت این تشكّل را به‌سرعت و به‌طور تجربی، در برآمدِ انقلاب ۱۹۰۵درك كرد. به‌همین دلیل هم بود که او درمتن انقلاب اکتبر۱۹۱۷ نیز مانند لنین نشان داد كه تشكیل دوباره‌ی شوراهای کارگری وظیفه‌ی  بس مهمی است كه باید برنشانده شود. تروتسکی پس از انقلاب اکتبر و تا زمان مرگش، بدون واهمه در برابر نفی و ابهامی كه استالین ایجاد كرده بود، مدافع سرسخت و شورانگیز شوراهای کارگری ماند و برنقش و اهمیت آن‌ها برای انکشاف موفقیت‌آمیز انقلاب پرولتاری در چین و نیز در اسپانیا تأکید ورزید.